Zo vergroot je je zelfdiscipline (zonder harder te werken)

Gepubliceerd op: 26 september 2025Geschreven door:
Zo vergroot je je zelfdiscipline

Discipline klinkt als iets voor monniken of topsporters, maar het begint bij simpele keuzes die je dagelijks maakt. In dit blog leg ik uit hoe je met slimme gewoontes je wilskracht versterkt en zo meer uit jezelf en je werk haalt. Zo meteen ontdek je ook een handige tool waarmee je dit proces enorm kunt versnellen en WEL je briljante voornemens realiseert. Deze tool heeft me enorm geholpen bij het schrijven van mijn laatste boek, dus ik deel ze graag met je!

Ken je zwaktes

Met goede, gezonde gewoontes kun je je discipline een flinke boost geven, maar vaak bereik je nog veel meer met het afleren van slechte gewoontes. Gedragswetenschappelijk onderzoek bevestigt dit. Misschien confronterend, maar breng die ‘zwaktes’ eens voor jezelf in kaart. Dit is overigens subjectief, jij bepaalt wat voor jou een slechte gewoonte is. Of dat nu uren per dag Netflixen, ongezond eten of te weinig slaap is. Maak eens een top 3 van deze zaken en bepaal vervolgens welke hiervan de meeste negatieve impact op jouw leven heeft. Dit kun je ook voor slechte werkgewoontes doen. Wanneer je ’s ochtends bijvoorbeeld meteen (reactief) begint met het bijwerken van je e-mail, zal dit een negatieve impact op jouw productiviteit hebben tijdens de rest van je werkdag.

De kunst is om verleidingen vervolgens weg te halen. Pak je de auto vaak voor korte afstanden? Zet deze dan eens een straat verderop, zo ben je sneller gemotiveerd om de fiets te pakken. Snoep je meer dan je lief is? Zorg dat je geen snoep in huis hebt, of zet deze ergens boven in een kast. Een vergelijkbare aanpak kun je met je telefoon uitvoeren, leg deze uit het zicht of zelfs in een aparte lade, op bepaalde tijden. Je kunt dit ook samen met anderen doen, door elkaars telefoon te bewaken. Thuis verstoppen we ‘em wel eens voor elkaar, dat werkt erg goed!

De kracht (en het gevaar) van herhaling

Gewoontes zijn het beste te borgen door dagelijkse herhaling. Afhankelijk van de complexiteit van een specifieke gewoonte die je wilt aan- of juist afleren, heb je hier 3 weken tot wel 90 dagen voor nodig. Uit onderzoek blijkt bovendien dat wanneer je een gewoonte 3 dagen niet hebt gedaan, deze vrij snel uit je systeem verdwijnt. Kies dus voor gewoontes die je dagelijks kunt herhalen (in elk geval op je werkdagen), anders ben je ze zo weer kwijt!

Dit herken je misschien wel van een vakantie waarin je je tanden niet altijd consequent floste of poetste. Of wanneer je enkele weken niet hebt gesport. Je moet dan weer even opstarten en in de flow komen om er een vaste routine van te maken. Dit geldt niet alleen voor het aanleren van goede gewoontes, maar idem dito voor slechte gewoontes. Trek je elke avond een zak chips open met de nodige bodemdrift en sla je dit slechts één of enkele dagen over? De kans is groot dat je daarna weer in herhaling valt en die slechte gewoonte weer voortzet. Probeer dit dus te lifehacken voor jezelf.

Gebruik een habit tracker

Om als een ware lifehacker jouw nieuwe gewoontes goed te borgen, kun je gebruikmaken van een zogenaamde ‘habit tracker’. Hiermee kun je met kleine stapjes beginnen en op een overzichtelijke manier jouw gewoontes bijhouden. Dit kan digitaal maar ook old school op een vel papier. Zelf gebruik ik een A4 voor een periode van 4 weken. Daarop vink ik elke ochtend per gewoonte af of ik deze wel of juist niet uitgevoerd heb. In feite wil ik zo veel mogelijk ‘vinkjes scoren’ en geloof me: dit werkt erg motiverend! In de afbeelding hierna zie je een vereenvoudigd voorbeeld.

Voorbeeld van een Habit tracker

Wanneer je jouw resultaten regelmatig met iemand bespreekt, bijvoorbeeld met een goede vriend of met je partner, heb je een motiverende prikkel. Dit wordt ook wel accountability genoemd. Bespreek de voortgang van jouw habit tracker dus gerust wekelijks of maandelijks met een buddy. Wat ook motiverend werkt, is door waar mogelijk vooraf te betalen. Denk bijvoorbeeld aan een lidmaatschap voor een cursus of de sportschool. Er wordt dan letterlijk met je afgerekend, wat de kans verhoogt dat je het ook daadwerkelijk zult doen.

Haal kracht uit discipline

Een van mijn persoonlijke ‘ongezonde’ gewoontes is/was alcohol. Van jongs af aan leerden we dat alcohol iets alledaags was, en dan ook letterlijk bij elke dag hoorde. Veel mensen nuttigen het nog dagelijks, al is het maar ‘gewoon een wijntje bij het eten’ of een borrel op het werk. Aangezien dit best verslavend kan zijn en ik het zelf ook ooit op dagelijkse basis nuttigde, wilde ik daar van af. Ik merkte steeds vaker het nadelige effect ervan, zowel privé als zakelijk. Daarom heb ik diverse perioden helemaal geen alcohol genuttigd, tot maximaal een halfjaar achter elkaar. Maar als ik weer een keer in de verleiding kwam, bleef ik het daarna weer dagelijks nuttigen. Deze slechte gewoonte bleek keer op keer mijn grootste zwakte. Alcohol is voor mij een typisch voorbeeld van een diepgewortelde (slechte) gewoonte, omdat het – net als roken – heel moeilijk is af te leren.

Wat voor mij uiteindelijk goed bleek te werken, is om alcohol enkel in het weekend te nuttigen en dan maximaal 2 tot 4 glazen in totaal. Zo ‘gebruik’ ik alcohol bewuster en koppel het ook meer aan gezelligheid en vrije tijd. Hierdoor leef ik niet alleen een stuk gezonder en zijn mijn werkdagen productiever, ik geniet ook nog eens meer van de momenten dat ik wél alcohol nuttig. Regelmatig doe ik ook een maand of langer zonder om beter te focussen op een project, zodat ik scherper ben. Altijd weer een bijzonder goede ‘Boest’ van mijn zelfdiscipline.

Ga aan de slag met zelfdiscipline

Wil jij ook je zelfdiscipline vergroten zonder daar hard voor hoeven te werken? Maak dan een simpele habit tracker voor jezelf en noteer de drie punten die jij aan wilt pakken. Of dat nu zakelijke of persoonlijke punten zijn, dat maakt niet uit. Houd dagelijks de score bij en zie dat het daardoor makkelijker wordt om de discipline vol te houden. En na 90 dagen evalueer je de status van deze gewoonten en kun je eventueel andere gewoontes waar je van af wil aan gaan pakken.

Ik wens je veel succes!

Giel Boes
Trainer & Spreker Digitaal Vitaal

 

Digitaal Vitaal Solo - 4 trainingen per jaar naar keuze

Hoe digitaal vitaal is jouw organisatie?
Start met de Digitaal Vitaal® Checklist!

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.