Leiding geven of de leiding nemen?

Drie essentiële reflectievragen over modern leiderschap.

Vermodernisering van leiderschap

Leiderschap is niet meer gebonden aan functies. Meer dan ooit ervaar ik dat leiders zonder een formele leiderschapspositie opstaan. Ze komen uit alle hoeken en gaten en versterken een team of organisatie door hen een stap verder te helpen in de goede richting.

Steeds meer organisaties zweren bij ‘zelfsturing’, ‘zelforganisatie’ of andere termen die leiden tot minder managers. Maar is dit de juiste oplossing? Welke problemen gaan we uit de weg door management te elimineren? Veel organisaties worstelen met de vraag hoe ze leiderschap kunnen ‘vermoderniseren’. Vanuit de top is onzekerheid over de juiste richting, managers klampen vast aan hun (voormalige) positie en medewerkers klagen dat er niet echt ruimte wordt geboden om nieuwe wegen te bewandelen. Daarom kan het geen kwaad om als medewerker, manager of bestuurder jezelf eens kritisch onder de loep te nemen en jezelf af te vragen welke verbeteringen jij zelf kunt doorvoeren. Met deze drie handige reflectievragen kun je als (potentieel) leider jezelf en jouw omgeving verder verbeteren.

1. Hoe zou ik mezelf nu uitvinden? (Echte leiders zijn uitvinders)
Ongeacht jouw functie of activiteit is het zinvol om te starten met deze vraag. Gegeven de huidige situatie; hoe zou ik (of ‘men’) mijn functie dan nu ‘uitvinden’. Sta even stil bij de vraag van de (interne) klant, de technologische ontwikkelingen en ook jouw kwaliteiten. Waar kun jij nu echt toegevoegde waarde leveren? Welke activiteiten zijn op dit moment echt gewenst? De uitdaging is om jouw eigen functie-omschrijving hierbij even helemaal los te laten. Wat is nu daadwerkelijk het gevolg als jouw functie er (nog) niet was? Welke leidende rol kun jij hierin vervullen?

Als jij jezelf kritisch durft af te vragen of en hoe jij van waarde kunt zijn, kan dit best confronterend zijn. Wellicht is jouw werk of een deel daarvan simpelweg niet meer nodig. De ontwikkelingen gaan razend snel, dus waarom zou een functie die vorig jaar bedacht is, nu nog relevant zijn. Laat staan als jouw baan al enkele jaren hetzelfde inhoudt. Is het dan niet veel zinvoller voor jouzelf en de organisatie om uit te vinden welke kwaliteiten nu gewenst zijn? Echte leiders denken zelf voortdurend na over hun eigen toekomst en die van de organisatie waarin ze werken.

2. Op welke manier kun jij zorgen voor anderen? (Leiders zorgen voor hun omgeving)
Het tijdperk van het ego zijn we ver voorbij. Ooit was het mogelijk om als leider dominant op te treden en de lakens uit te delen. Leiders van de toekomst zorgen goed voor hun omgeving en maken de wereld een stukje mooier en beter. Zij beseffen dat het leiden van een organisatie of team alleen maar kan, wanneer anderen hen het gunnen. Juist nu managementlagen langzaam maar zeker verdwijnen, is behoefte aan mensen die leiderschap tonen en anderen ‘de weg wijzen’. Mensen die hun visie vertalen naar concrete plannen en ideeën om ze vervolgens om te zetten in daden. Maar daar is wel draagvlak voor nodig. En hier komt karma om de hoek kijken; Wanneer jij goed voor jouw omgeving zorgt, zullen zij vechten om jouw visie werkelijkheid te maken.

3. Welke afspraken of verantwoordelijkheden ontbreken nu? (Leiderschap kan niet zonder duidelijke kaders)
Een veelgemaakte denkfout is dat binnen zelfsturing een zekere situatie van ‘vrijheid, blijheid’ past. Niets is minder waar. Hoewel blijheid en positiviteit een belangrijke succesfactor zijn, doet vrijheid vermoeden dat iedereen zijn eigen gang maar kan gaan. En juist dat zorgt ervoor dat binnen veel organisaties zelfsturing moeizaam werkt. Mensen vinden het moeilijk om elkaar aan te spreken op verantwoordelijkheden zonder daar formeel voor gemachtigd te zijn (als baas kon je dat prima doen). Bovendien denkt iedereen anders over hoe het werk het beste gedaan kan worden en kan het ‘schuren’ bij het formuleren van afspraken.

Maar juist die schuring zorgt voor de spreekwoordelijke glans. Het verschil kun je maken door samen duidelijke afspraken te maken en verantwoordelijkheden te beleggen. It’s a dirty job, but someone has to do it… Je hoeft het echter niet alleen te doen! Dus start daarom met het analyseren van de werkzaamheden, bespreek de uitdagingen en bepaal gezamenlijk hoe je het werk op de juiste manier kunt verdelen. Niet omdat jij de baas bent, maar omdat je als leider ziet dat het maken van afspraken essentieel is in het bereiken van gezamenlijk succes!

Ronde tafel van modern leiderschap

Door reflectie middels bovenstaande vragen ontdek je welke afspraken gemaakt moeten worden, hoe de focus verlegd kan worden en wat nog ontbreekt om als team of organisatie met nog meer succes te presteren. Een organisatie die volledig draait zonder management is echt een illusie. Goed management en stevig leiderschap is meer dan ooit nodig. Het is echter niet langer verbonden aan een functie en biedt daarom de mogelijkheid voor iedereen om eigenaarschap te tonen en verantwoordelijkheden te nemen en te geven. Hoe? Dat is voor iedere organisatie en voor ieder individu anders. Wel kunnen leiders onderling elkaar een stap verder helpen.

Om leiders met elkaar te verbinden, gezamenlijk te reflecteren en nieuwe wegen te ontdekken organiseert AVK samen met POL Perspective ‘De Ronde Tafel van Modern Leiderschap’. Je bent uitgenodigd om samen met andere leiders die ‘voorop willen lopen’ te sparren over leiderschap van de toekomst.

Daarnaast biedt AVK het Leiderschap Ontwikkel Traject (LOT) aan. Tijdens het LOT gaan we op zoek naar het antwoord op bovenstaande reflectievragen en krijg je handvatten aangereikt om nog meer van waarde te zijn voor de organisatie. Gedurende twee tweedaagse ‘high impact’ sessies op een ontspannen locatie leer je samen met ongeveer 10 deelnemers hoe je jouw impact kunt vergroten, inspirerend leiding kunt geven en jouw team naar meer zelfsturing coacht.