Professioneel sparren? Eerst ontwarren!

Gepubliceerd op: 17 september 2020Geschreven door: Marianne Smits

Professioneel sparren - de denkhoeden van Edward de Bono

Hoe kun je je manager dolgelukkig maken? Natuurlijk door proactief te werken en de vraag al opgelost te hebben voor die wordt gesteld. Zeker… én door een weloverwogen antwoord of reactie te geven. Dat is niet altijd makkelijk, zul je denken. Dat klopt. Het helpt om systematisch te werk te gaan. Zo doe je dat:

Gestructureerd argumenteren met de denkhoeden van Edward de Bono

Om een vraagstuk op een gestructureerde manier te bekijken, adviseer ik om de denkhoeden van Edward de Bono te gebruiken tijdens een brainstorm. Door middel van deze methode begint niet iedereen willekeurig ideeën te spuien (vaak vanuit je eigen referentiekader), maar kan iedereen zich vanuit verschillende invalshoeken verdiepen in de problematiek. Eerst ontwarren dus.

Ik licht je de methode toe aan de hand van een voorbeeld: er wordt een reorganisatie aangekondigd. Tijdens de brainstorm over de reorganisatie zet je steeds een andere kleur hoed op. De kleuren staan voor de verschillende invalshoeken om dit vraagstuk te benaderen.

Rood = Emotie
Bij zo’n aankondiging spelen allerlei emoties op. We zijn het niet gewend om die op de werkvloer te uiten, maar toch zijn emoties belangrijk om rekening mee te houden. Als iedereen in de weerstand schiet, zul je daar iets mee moeten. Daarom is het goed om tijdens een vergadering te onderzoeken welke emoties er spelen. Als gevraagd wordt hoe je ergens tegenaan kijkt, zet je eerst de rode denkhoed op. Hierbij kun je al je emoties uiten, zonder ze te hoeven onderbouwen.

Zwart = Negatief
Er komen ongetwijfeld negatieve reacties naar boven. Zet als tweede stap daarom met z’n allen de zwarte denkhoed op: bekijk de reorganisatie alleen in negatief licht. Onderzoek welke beren er op de weg zijn.

Geel = Positief
Het is niet alleen maar kommer en kwel. Bedenk wat je zou zeggen als je je collega’s mee moet krijgen. Welke positieve dingen kan zo’n organisatie ons brengen? Door de reorganisatie zonnig in te zien, ontstaan ideeën over de toekomstige rol van jouw afdeling of secretariaat.

Wit = Feiten
De witte denkhoed staat voor feiten. Wat weten we nu eigenlijk? Hoe gaat de reorganisatie er precies uitzien? Wat is het doel ervan? Heeft het management al iets losgelaten over de nieuwe structuur?

Groen = Creativiteit
Het is lente, nieuw leven ontluikt. Oftewel: we mogen met ideeën komen. De manier waarop je werkt kun je volledig op de schop nemen, ontwikkel een visieplan. Denk vanuit talenten, zodat je effectiever wordt.

Blauw = Conclusie
Tijd om structuur aan te brengen in al die ideeën, gedachten en emoties. Dat doe je met de blauwe denkhoed. Bedenk wat deze brainstorm heeft opgeleverd. Wat is allemaal de revue gepasseerd? Op basis daarvan trek je conclusies met elkaar.

Wat zijn de voordelen van het werken met de denkhoeden?

Door de zes denkhoeden toe te passen breng je structuur aan in je denkpatroon. Je benadert een probleem stap voor stap. Zo maak je het denkproces veel eenvoudiger, niet alleen voor jezelf maar ook voor anderen die deelnemen aan de vergadering of de brainstorm.
Een andere belangrijke winst van het werken met de denkhoeden is dat je jezelf (en anderen) toestaat om om te schakelen in denken. Dat is duidelijk én prettig. Je geeft het signaal om over te stappen van bijvoorbeeld negatief (zwart) naar positief (geel). Zo hoef je je telkens maar te concentreren op één aspect.
Deze methodiek is ook een vorm van idioom: het stelt je in staat om dingen te zeggen of naar voren te brengen die je anders wellicht niet zou ‘durven’ te uiten, zonder beledigend of bedreigend te zijn.
Door toepassing van de denkhoeden bevorder je ook nog eens de creativiteit. Je bekijkt de vraagstelling immers telkens vanuit een nieuwe optie. Zo krijg je nieuwe inzichten of kom je tot alternatieven.

Het vraagt natuurlijk enige oefening om deze methodiek toe te passen. Iedere reis begint met een eerste stap, dus start gewoon! De volgende keer dat er iemand jou om advies vraagt is een uitgelezen kans om de denkhoeden toe te passen. Of als er zich een probleem voordoet waarvoor je een oplossing wil aandragen, of als je voor een keuze wordt gesteld. Hoe meer je oefent hoe bedrevener je wordt. De methodiek levert een belangrijke bijdrage aan het vergroten van jouw professionaliteit. Zo word je een echte sparringpartner!