Wat betekent de nieuwe Europese Privacy en Online Security wetgeving nu eigenlijk voor jou?

In een tijdperk waarin technologie onlosmakelijk verbonden is met ons dagelijks leven, heeft de Europese Unie een reeks nieuwe wetten aangenomen. Deze wetgeving is bedoelt om de macht van grote technologiebedrijven in te perken en onze privacy en online veiligheid te versterken. Deze wetten, waaronder de Digital Markets Act (DMA), Digital Services Act (DSA), de NIS2-richtlijn en de AI Verordening, beloven aanzienlijke veranderingen voor zowel individuen als organisaties. Maar wat betekent deze nieuwe Europese Privacy en Online Security wetgeving nu eigenlijk voor jou?

DMA – Digital Markets Act

Sinds 6 maart 2024 is de DMA “actief” en hebben mensen zoals jij en ik nu meer controle over hoe je gegevens worden gebruikt door technologiegiganten zoals Google, Facebook, Microsoft en Apple. Deze wetten zorgen ervoor dat jouw gegevens niet zonder meer kunnen worden gekoppeld over verschillende diensten en platformen heen, tenzij je daar expliciet toestemming voor geeft. Dit betekent een versterking van jouw digitale autonomie en privacy. Deze nieuwe regelgeving biedt niet alleen meer transparantie over hoe jouw gegevens worden gebruikt, maar geeft je ook de middelen om actie te ondernemen. Bijvoorbeeld: de DMA stelt je in staat om diensten van grote techbedrijven, zoals Google’s verscheidenheid aan apps en Meta’s sociale media platforms, los te koppelen. Daardoor kan je een duidelijkere scheiding tussen je digitale activiteiten aanbrengen.

De DMA is ook een soort scheidsrechter die ervoor zorgt dat alle spelers, groot en klein, een eerlijke kans krijgen op het speelveld van de digitale economie. Dit betekent dat grote techbedrijven, die als poortwachters van de digitale markt worden beschouwd, hun macht niet mogen misbruiken om concurrentie te blokkeren of om de keuzes van consumenten te beperken. Ze moeten bijvoorbeeld toestaan dat kleinere bedrijven ook op hun platformen kunnen opereren en consumenten meer vrijheid geven in hun keuze van diensten. Dit moet leiden tot meer innovatie, keuzes voor consumenten, en eerlijke speelregels voor iedereen.

De Digitale Services Act (DSA) en Data Governance Act (DGA): Veiligheid en vertrouwen online

De Digitale Services Act (DSA) is een set van regels opgesteld door de Europese Unie om te zorgen dat wat we online doen veiliger en eerlijker wordt. Je kunt het zien als een grote update voor de digitale spelregels die ervoor zorgt dat bedrijven die online diensten aanbieden, zoals sociale media, marktplaatsen en zoekmachines, verantwoordelijk zijn voor het aanpakken van illegale content en het beschermen van gebruikersrechten op het internet. De DSA richt zich dus op het veiliger maken van het internet door het aanpakken van desinformatie en het verbeteren van de online koopervaring. Concreet betekent dit dat online platforms actiever illegale content moeten opsporen en verwijderen, duidelijker moeten zijn over waarom ze bepaalde content aanbevelen of waarom ze bepaalde advertenties laten zien, en gebruikers de mogelijkheid moeten geven om gemakkelijk bezwaar te maken tegen beslissingen van het platform.

Tegelijkertijd zorgt de DGA ervoor dat data op een veilige manier gedeeld kan worden, waardoor je beschermd blijft tegen ongewenste surveillance en data misbruik. Om dit te bereiken, introduceert de DGA een soort kwaliteitslabel voor organisaties die data delen of verwerken. Dit label geeft aan dat een organisatie betrouwbaar is en de regels voor datadeling respecteert. De wet zorgt er ook voor dat er meer duidelijkheid komt over wie welke data mag gebruiken en onder welke voorwaarden. Dit moet het voor bedrijven en onderzoekers makkelijker maken om toegang te krijgen tot waardevolle data, terwijl tegelijkertijd de privacy van individuen beschermd blijft. Zo kunnen we de voordelen van het delen van data benutten, zoals betere medische onderzoeken of efficiëntere stadsplanning, zonder dat we ons zorgen hoeven te maken over de veiligheid van onze gegevens.

NIS2 – Second Network and Information Systems Directive

NIS2 is een upgrade van de EU-wetgeving die bedrijven en organisaties dwingt om beter op hun digitale beveiliging te letten. Het is een uitgebreidere en strengere versie van een veiligheidscheck voor sectoren die belangrijk zijn voor het dagelijks leven en de economie, om te zorgen dat ze bestand zijn tegen cyberaanvallen en -dreigingen.

De originele NIS-richtlijn (NIS1) was de eerste EU-brede wetgeving op het gebied van cyberbeveiliging en had als doel essentiële diensten (zoals energie, vervoer, water, en gezondheidszorg) en digitale diensten (bijvoorbeeld cloud computing en online marktplaatsen) te beschermen tegen cyberaanvallen. NIS2 breidt deze regelgeving uit en versterkt de veiligheidseisen. Het doel is om de veerkracht en incidentrespons van kritieke en belangrijke entiteiten in verschillende sectoren, waaronder nieuwe sectoren zoals de voedselvoorziening en digitale infrastructuur, te verbeteren. De richtlijn legt strengere beveiligings- en meldingsverplichtingen op aan bedrijven, vergroot het toepassingsgebied (meer sectoren en bedrijven vallen er nu onder), en versterkt de rol van nationale toezichthoudende autoriteiten bij het handhaven van de regelgeving.

AI Verordening: Naar een veiliger digitale omgeving

Naast de DMA en DSA, brengt de AI Verordening extra lagen van veiligheid en ethische overwegingen voor het gebruik van kunstmatige intelligentie. Dit zorgt ervoor dat de technologieën die we dagelijks gebruiken niet alleen veilig, maar ook rechtvaardig en transparant zijn. De EU wil ervoor zorgen dat wanneer bedrijven of overheden gebruik maken van AI, ze dit op een manier doen die veilig is, mensenrechten respecteert, en niemand oneerlijk behandelt. Bijvoorbeeld, als een AI-systeem beslist wie een lening krijgt of wie wordt aangenomen voor een baan, moet het dit op een eerlijke manier doen, zonder discriminatie. De AI Verordening zegt dus eigenlijk: “Je mag deze krachtige technologie gebruiken, maar hier zijn de regels om ervoor te zorgen dat je het verantwoordelijk doet.” Het doel is om innovatie te stimuleren, maar tegelijkertijd mensen te beschermen tegen mogelijke schade die AI kan veroorzaken.

Wat betekent de nieuwe Europese Privacy en Online Security wetgeving nu concreet voor jou?

De voordelen van deze nieuwe Europese Privacy en Online Security wetgeving zijn veelzijdig. Je geniet van meer privacy, betere bescherming tegen misbruik van persoonlijke data, en meer controle over de digitale voetafdruk die je achterlaat. Dit leidt tot een gezondere balans tussen technologiegebruik en persoonlijke vrijheid. Daarnaast moedigen deze wetten een eerlijkere marktwerking aan, waardoor kleinere bedrijven meer kans krijgen om te concurreren, wat uiteindelijk leidt tot meer innovatie en keuzevrijheid voor consumenten zoals jij.

De invoering van de DMA, DSA, NIS2, en de AI Verordening markeren een belangrijk moment in de digitale geschiedenis van Europa. Ze vertegenwoordigen een stap voorwaarts naar een digitale omgeving die eerlijker, veiliger en transparanter is voor iedereen. Als burger sta je nu sterker in je digitale rechten en heb je meer middelen tot je beschikking om controle te houden over je eigen data en privacy. Laten we deze nieuwe fase in onze digitale evolutie omarmen en de voordelen ervan ten volle benutten.

De toekomst is digitaal, wij helpen je Digitaal Vitaal te zijn, en dankzij deze nieuwe EU-wetgeving, ben je ook een stukje veiliger en rechtvaardiger.

Jeroen Bijdevier
AVK Security Consultant